Dla rodziny seniora Dla opiekuna

Jak radzić sobie z brakiem apetytu u seniora? Jak wspomóc seniora w utrzymaniu zdrowej i zbilansowanej diety?

Jak radzić sobie z brakiem apetytu u seniora? Jak wspomóc seniora w utrzymaniu zdrowej i zbilansowanej diety?

Utrata apetytu u osób starszych jest zjawiskiem częstym, ale możliwym do przynajmniej częściowego złagodzenia.

Zmiany, które wraz z wiekiem zachodzą w nas i wokół nas, nie pozostają bez wpływu również na apetyt.

Wielu seniorów nawet nie zdaje sobie sprawy z tego, że ich apetyt osłabł i bezwiednie dostosowują swoją dietę do tej nowej sytuacji. Tymczasem ich potrzeby żywieniowe wcale nie różnią się bardzo od potrzeb ludzi w innym wieku. Dieta powinna być zbilansowana i zawierać wszystkie niezbędne składniki, niezależnie od wieku. Problem w tym, że brak apetytu potrafi skutecznie utrudnić utrzymanie takiej diety. Jak sobie z tym radzić?

Radzenie sobie z brakiem apetytu u osób starszych należy zacząć od analizy ich diety. Co na tę dietę wpływa najmocniej?

Nierzadkie są przypadki niedożywienia lub przynajmniej niedoborów witamin lub konkretnych składników mineralnych u osób starszych. Problemy te często wynikają z nieświadomości dotyczącej zmniejszonej ochoty do jedzenia. W końcu całą swoją dietę dostosowują do tego samego bodźca, do którego stosowali się często przez całe życie – do apetytu. Skoro więc ich apetyt zmniejszył się, zmniejszyli równocześnie ilość spożywanego pożywienia. Co gorsza, redukcji uległ również wachlarz przyjmowanych pokarmów, a więc ich różnorodność. Dlaczego tak się dzieje? Mamy tu do czynienia z dwoma głównymi winowajcami, którymi są:

  • Nawyki żywieniowe
  • Zmiany w odbieraniu bodźców – smaku i zapachu

Niewłaściwe nawyki żywieniowe to coś, co towarzyszyć może nam na każdym etapie życia.

Bardzo często budowane są od najmłodszych lat i towarzyszą nam dalej przez całe dorosłe życie. Problem w tym, że o ile w młodości lub dalej – w wieku średnim – nasze ciało jeszcze jakoś sobie dawało radę z niewłaściwa dietą, z biegiem lat zdolność do kompensacji nieoptymalnej diety maleje. Właśnie ze względu na te nawyki żywieniowe dietetycy specjalizujący się we wspieraniu pozytywnych zmian w diecie wśród osób starszych zaczynają od analizy posiłków seniora i wyłapywania wszelkich nawyków, które można zmienić. Podczas takiej analizy wychodzi często np.:

  • nadmierne spożycie cukrów prostych (głównie w formie słodyczy),
  • nadmierne spożycie soli – a przez to – sodu (potrawy słone),
  • nadmiar kalorii w codziennej diecie,
  • niedobór kluczowych witamin i minerałów,
  • niedobór białka.

Zmiany w odbieraniu smaku i zapachu sprawiają, że osoby starsze mogą słabiej odbierać smak i zapach potraw.

Pozostaje wrażliwość na smak mocno słodki i mocno słony, za to pojawia się problem ze smakami pośrednimi. Do braku odczuwania smaku, dochodzi bardzo niebezpieczny brak pragnienia. Zapotrzebowanie na wodę i pożywienie u seniorów nie zmienia się znacząco, w porównaniu do osób w wieku średnim, a mimo to tak wody, jak i pokarmu przyjmują oni często dużo mniej. Na tyle mniej, że bywa to niebezpieczne dla ich zdrowia. Co można zrobić, żeby ten utracony apetyt powrócił?

Co powinno znaleźć się w diecie osób w podeszłym wieku? Jak poprawić apetyt u seniora?

Chcąc wspomóc seniora w dbaniu o dietę, należy przede wszystkim zacząć od zrozumienia przyczyny problemu. Być może Twoja mama nie ma już energii na gotowanie świeżych potraw każdego dnia? A może Twój tata był osobą która gotowała dla całej rodziny, ale mieszkając samemu nie ma już motywacji i potrzeby na przygotowywanie zdrowych posiłków?

Analizując te przyczyny – w połączeniu z wiedzą o zmianach w apetycie i odbiorze bodźców – możemy wspomóc starszą osobę w utrzymywaniu różnorodnej i zbilansowanej diety starając się zapewnić wszystkie niezbędnych składniki odżywcze, a zmniejszyć podaż tych, które są niepotrzebne lub wręcz mogące oddziaływać niekorzystnie. Takimi potrzebnymi składnikami i zawierającymi je potrawami będą:

  • owoce i warzywa – te powinniśmy spożywać w każdym wieku. Zwracamy jednak uwagę na nagłe wprowadzenie dużej ilości błonnika do diety – może to spowodować zmiany w aktywności funkcjonowania jelit i wizyt w łazience!
  • jaja – są doskonałym źródłem łatwo przyswajalnego białka zawierającego komplet aminokwasów – a dieta seniorów często charakteryzuje się niedoborem białka
  • ryby – również zalecane w każdym wieku, u osób starszych są ważnym elementem diety ze względu na zawartość białka i kwasów omega-3
  • drób – osoby starsze potrzebują co najmniej tyle samo białka, co ludzie młodzi. Mięsnym tego białka powinno być przede wszystkim mięso chude – drób. Tłuszcze zwierzęce, zawierające kwasy nasycone, są elementem niechcianym w diecie seniora, gdyż mogą niekorzystnie wpływać na jego układ sercowo-naczyniowy.

Dieta zbudowana w oparciu o powyższe składniki zapewni osobom starszym dostęp do ważnych makro- i mikroelementów, pod warunkiem, że przygotowane na ich bazie potrawy w ogóle znajdą w ich oczach zainteresowanie. A jak o to zainteresowanie zadbać

Dietetycy współpracujący z seniorami często odwołują się do ich rozsądku – świadomość osoby w podeszłym wieku, że musi jeść mimo braku apetytu, jest ogromnym sprzymierzeńcem lekarzy i opiekujących się nimi osób. Seniorzy mogą mieć zmniejszony zmysł smaku, ale każdy z nas wie zapewne, że potrawy często zachęcają nas do siebie samym swoim wyglądem. I właśnie na to w diecie seniora warto postawić. Potrawy przygotowywane dla osób starszych powinny kusić samym swoim wyglądem, zapachem oraz formą podania.

Oczywiście dieta to nie jedyny czynnik, który wpływa na nasze zdrowie. Zajrzyj tutaj, żeby dowiedzieć się jak zwiększyć szansę na długie życie. 


Łukasz Kamieniarz

Łukasz Kamieniarz

Założyciel i pomysłodawca Superwnuka. W wolnym czasie lekarz i aspirujący naukowiec. Wierzy, że seniorzy i ich rodziny zasługują na lepszą jakość opieki.